Кененбай үңгірі

Географиялық орналасқан орны: Құрманғазы ауданы, Асан ауылынан оңтүстік-шығысқа 39,5 км қашықтықта, Бесшоқы төбелі алқабында.
Координаттары: N 47°38'56.5" E 48°48'15.7"

Нысанның мәртебесі: Табиғи мұра ескерткіші.

Сипаттамасы:Табиғи құбылыстар нәтижесінде пайда болды. Кіре беріс және тереңдігі – 4 м, диаметрі – 20 м, биіктігі – 3,5 м. Кененбай үңгірі "Ганюшкин – Асан-Азғыр" жолының бойында, ұлы композитор Құрманғазының ескерткіші жанында орналасқан.

"Кененбай үңгірінің" атауы бұрын осы жерде тұрған Кененбай батырдың есімімен байланысты. Ол өз халқын қазақтардың қалмақтармен болған қиян-кескі шайқастар кезеңінде батыл қорғаушысы болды және көптеген жаулардан қорғануда Отан алдындағы борышын абыроймен атқарды. Аңыз бойынша, батыр сол үңгірде халықтың байлығын, қару-жарағын және басқа да құндылықтарын сақтаған. Сол кезден бастап бұл орынды «Кененбай үңгірі» деп атады. Бұл еді.

Ғалымдардың айтуын бойынша, "Қырымның қырық батыры" деген тарихи оқиға дәл осы жерде болған. Мұны растайтын дәлелдеме ақпараттар бар.

Сол жердегі тегіс жер 10 метр тереңдікке дейін тереңдейді. Адам үңгірге түскенде, ол көк тастан жасалған кішкентай шахтаға тап болады. Дәліз арқылы алға қарай жүрген кезде көптеген жан-жаққа тарайтын тарамдар мен есіктер үйінділермен бітелген. Мұнда (50-ші жылдарға дейін) Ақжонас, Бесшоқы тауларында ежелгі уақытта көптеген жыландар өмір сүрген. Онда Исатай-Махамбет бастаған азаттық көтерілістің соңғы қанды шайқасын еске алу үшін табиғаттың өзі тұрғызған Тасоба ескерткіші де бар.

Әдебиеттер:

1. Сакральный Казахстан. Т.2. – Астана, 2018 – С.216;

2. Региональные сакральные объекты Казахстана. – Алматы, 2017- С. 43;

3.Атырау облысы тарих және мәдениет ескерткіштерінің жиынтығы. Исатай, Құрманғазы аудандары. – Алматы, 2012 –б. 79-39.